Son yıllarda sağlıklı beslenmeye olan ilgi, bitkisel yapıtlara olan yönelimi de artırıyor. Özellikle bitki çayları, tüketicilerin hem sağlıklı olmak hem de çeşitli hastalıklardan korunmak gayesiyle tercih ettiği eserler ortasında öne çıkıyor. Pekala bitki çayı tüketirken nelere dikkat edilmeli?
‘Gıda kodeksine uygun olmalı’
Bitkilerin sıhhati esirgeyici pek çok konu taşıdığının anlaşılmasıyla birlikte bitkisel yapıtlara olan talebin de arttığını belirten Prof. Dr. Ekrem Sezik, şu bilgileri verdi:
“Son vakitlerde bilhassa, antioksidanları gözetici olarak, soğuk algınlığında rahatlatıcı veya dışkılamayı kolaylaştırıcı emellerle çay içme yaygınlaşmış durumda. Öteki taraftan siyah çaya alternatif olarak içilmesi de ülkemizde bitki çaylarının tüketimini epey artırdı. Lakin bitkisel çayları ‘otu al, kaynat iç’ olarak düşünmemek gerekir. Her yapıtta olduğu üzere bitkisel çaylarda da yapıtın kalitesi değerlidir. Bu mevzu da lakin hammaddenin kaliteli, üretim tesislerinin hijyenik kurallara sahip ve yapıtın analiz edilerek emniyetli olduğunun gösterilmesi ile mümkündür. İçecek olarak üretilen çayların besin kodekslerinde istenen kalitede olması gerekir.”
‘Denetim ve analizleri yapılmış olmalı’
Bitkilerin ya tabiattan uygun toplama yolu veya âlâ tarım uygulamaları ile elde edildiğini tabir eden Sezik, tüm bu süreçte gerekli olan bütün denetimlerin kıymetli olduğunu vurguladı. Sezik, “Hasattan sonra kurutma, gerekiyorsa parçalama yapılır. Depolama için uygun ve standart kurallar sağlanmalı. Bitkiler, toprak, toz, kir ile böcek ve öbür hayvan kirliliklerini taşımamalı. Bitkilerin, ağır metal, pestisit, herbisit, mikrobik bulaşma ölçüleri hudut pahalar için verilen bedellerin üstünde olmamalı.
Bitkilerde üreyebilecek veyahut üremiş olan mikrofungusların yapıtı olan aflatoksin, okratoksin tayinleri katiyen yapılmalı. Bu ögeler hayvan deneylerinde kansere sebep olmakta ve kanser yapan olarak kabul edilmektedir. Ayrıyeten radyoaktif bulaşma olup olmadığı, pirolizidin ve tropan alkaloitlerinin bulunup bulunmadığı da aranmalı. Bu analizler uygun değilse, tüketici çay içerken devamlı ziyanlı bahisleri de almış olur” diye konuştu.
Açıkta satılan eserler ne kadar inançlı?
Türk halkının bitkisel yapıtları ve çayları daha çok aktar ve gibisi dükkanlardan aldığını hatırlatan Prof. Dr. Ekrem Sezik, bu noktada da dikkat edilmesi gereken bahisler olduğunu söyleyerek şunları hatırlattı:
“Aktar üzere yerlerde, açıkta satılan yapıtların sıhhate ziyanlı ögeler taşıyabileceği konusunu unutmamak gerekir. Bu yapıtların kullanılmasını yanlışsız bulmuyoruz. Çünkü açıkta satılan yapıtlara elde ediliş, nakil ve bekleme sırasında hangi ziyanlı ögelerin bulaştığını, son kullanım tarihini, yani besin olarak kullanılmaya uygun olup olmadığını maalesef bilmiyoruz. Aktar, baharatçı, şifalı bitkiler sarayı üzere isimler verilmiş dükkânlarda bitkiler açıkta satılmaktadır. Çuvallarda, kutularda, yatay cam dolaplarda, kavanozlarda… Yol kenarına çıkarılmış çuvallar içindeki ıhlamur, adaçayı üzere bitkilere yoldan ve geçen araçlardan bulaşanlar ihmal edilemez. Aktar dostlarım bana darılmasınlar lakin ben bilinen firmaların poşet çaylarının kullanılmasını tavsiye ediyorum. Çünkü bilinen firmaların poşet çaylarında kullandıkları bitkilerin üretimlerinin sıhhat kurallarına uygun olduğunu, ağır metal, herbisit, pestisit ve öteki analizlerin yapıldığını biliyorum.”
‘Poşet çay üretiminde kullanılan kağıt bitkisel’
Poşet çay üretiminde kullanılan kağıtların, bir muz tipi olan Abaka bitkisinin yapraklarından elde edilen liflerden üretildiğini hatırlatan Sezik, sıhhate ziyanlı olmadığını belirterek, “Bu öge bildiğimiz selüloz değildir. Ziyanlı olabilecek rastgele bir öge taşımaz. Ayrıyeten demleme sırasında suya rastgele bir lif veya öge vermez. Bu bahis da analizlerle gösterilmiştir. Elhasıl ziyanlı değildir.
Poşet çaylarda dikkat edilmesi gereken en değerli mevzu, poşetin içinde bulunan bitkilerin kalitesi ve üretildiği tesislerdir. Bilinen firmaların poşet çayları analizli ve hijyeniktir. Poşet çay alınırken üretim veya son kullanım tarihi bulunup bulunmadığına da katiyetle dikkat edilmeli. Ihlamur, adaçayı, kuşburnu, yeşil çayın kaliteli olanları tüketmek düsturuyla sıhhate yararlı olduğunu belirtmekte yarar görüyorum” tabirlerini kullandı.