Piyasa Bülteni: TCMB ‘enflasyonu’ göz gerisi ederken, ‘büyümeyi’ teşvik ediyor

TCMB’nin dün sonuçlanan olağan Ağustos ayı Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısı sürpriz nitelikte bir faiz indirimi ile sonuçlandı. Piyasa beklentisi faizlerin sabit tutulacağı istikametinde olsa da, Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düşük faiz talebi nedeniyle her toplantı öncesinde sanki bir faiz indirimi olabilir mi sorusu da zihinleri meşgul etmekteydi.

TCMB PPK siyaset faizini 100 baz puan indirerek %13 düzeyine çekti. TCMB’nin kararı, enflasyonun dolu dizgin üst gittiği bir ortamda sürpriz olarak nitelendirilebilir. Sonuç itibariyle, kanunen bağımlı olan TCMB, kendisine verilmiş fiyat istikrarını sağlama vazifesinde araç bağımsızlığına sahip. Lâkin manşetimizden anlaşılacağı üzere, TCMB’nin önceliği büyüme!

Bir bankacı olarak şunu çok rahatlıkla söyleyebilirim ki, olağan koşullarda, faizin inmesi, banka bilançoları için epey olumlu bir gelişmedir. Kısa vadeli  mevduatlar yeni ve daha düşük faiz oranı ile yenilenirken, uzun vadeli kredilerin faizlerinin değişmeyecek olması, açılan makastan bankaların kârlılığı artırmaktadır. Bu gözle bakıldığında, PPK kararı öncesi Çarşamba günü bankacılık paylarında yaşanan %8 yükselişi bültenimizde ele almış, gerisinde ise tetkileyici faktörün ne olduğunu bilmediğimizi paylaşmıştık. Bugün artık nedenini biliyoruz!

Lâkin, banka paylarındaki yaşanan üst istikametli harekete çıplak gözle faiz oranları düşüyor ve bankaları kârı artacak halinde yanaşmanın da güç bir argüman olacağını düşünüyoruz. Sebebine gelince ise (i) ülkenin risk primini artıyor olması, beraberinde borçlanma maliyetlerini de artıracaktır (ii) PPK metninde son periyotta bariz formda açılan politika-kredi faizi makasının mali transferin aktifliğini azalttığı görüşüne yer verilerek “parasal transfer sisteminin aktifliğini destekleyecek araçlarla daha da güçlendirmeye karar vermiştir” ibaresini eklenmesi, kredi faizlerinde yükselişin bir tavan faiz ile sonlandırılma ihtimalini aklımıza getiriyor. Elbette, bunun da dönüp bankacılık paylarına olumlu istikamette yansımasını beklememek pek de gerçekçi durmuyor.

Karar metnin genelinde ise, bilgilerin ve sayıların lisanından fazla farklı bir ton kullanıldığı dikkatimizden kaçmadı. Dış ticaret açığı rekorlar kırarken, ödemeler istikrarı ile ilgili olumlu görüşler ya da büyümede yaşanan kuvvetli tablo ön plana çıkarılmış. Hülâsa, TCMB’nin değerlendirmesi ile bizim kıymetlendirmemiz tam olarak örtüşmediğinden, ülkenin risk priminin tekrar artış kaydederek umulanın tersine olumsuz bir piyasa yansımasına neden olacağını ihtimaline daha çok imkân tanıyoruz.

Elbette sayıların havada uçuştuğu, yazı lisanının bazen elde olmadan zorlaştığı kurumsal bültenimizi bir kenara bırakırsak, Ayşe Teyze’nin anlayabileceği formda, TCMB kararının kuru daha da üste iterek ithal mal fiyatları üzerinden enflasyonist baskıların da daha da fazla artmasına neden olabileceğinin altını çizmek gerekiyor. Elimizi her cüzdanımıza götürdüğümüzde, enflasyonun alım gücünü nasıl kemirdiğini daha da deneyim edeceğiz. Ulusal paramızın bedel kaybı, ithal eser fiyatlarını daha da üst ittikçe, elektrik, akaryakıt üzere temel girdi maliyetlerinin artması, tüm çıktı eserlerinin fiyatının da artmasına neden olacaktır. Bu bağlamda, USDTRY kuru dün 18,1 düzeyine yükselerek bu yılın doruğunu test ederken, sene başına nazaran bedel kaybı neredeyse %40 düzeyine yaklaştı.

TL’nin gerçek getirisinin derinlemesine negatif olması, içeride artan dolarizasyon eğilimi, dış ticaret cephesinde ithalat sayılarını işaret ettiği üzere artan açık ve bunun fonlanması için gereken döviz, yabancı yatırımcı eksikliğinde ister istemez döviz rezervleri üzerinde daha da baskı kurarak orta-uzun vadede önemli kırılganlıklara (ödemeler istikrarı krizi gibi) neden olabileceğinden kaygı ediyoruz. Aşağıda, kalabalık grafikler ortasında, rezervlere ait pek çok sayıda rakam görecek olsanız da, swap hariç net rezervlerin uzun bir müddettir eksi 60 milyar dolar civarında olduğunu not etmek gerekiyor.

Özetlemek gerekirse, Çin hariç tüm dünyanın el ele vererek enflasyon ile gayret ettiği bir devirde, TCMB’nin konjonktürün bilakis radikal bir formda aksi tarafta ilerlemesi, geçen hafta 650 baz puan düzeyine gerileyen 5 yıl vadeli CDS risk priminin dün tekrar 800 baz puan dayanmasına neden oldu. USDTRY kurunda şimdilik yükseliş 18,1 ile sonlu kalırken, bankacılık paylarında bir evvelki günün bilakis düşüş, ana endekste ise yükseliş yaşandı.

Bültenimizin büyük bir kısmını sürpriz nitelikte TCMB kararı kapladı. Global piyasalarda ise hava dün sakin ve temkinli tarafta kaldı. Avrupa’da dün açıklanan ve %8,9 düzeyine yükselen enflasyon (20 yılın zirvesi) nedeniyle zayıflık daha da bariz bir hâl alırken, ECB’den beklenen faiz artırımları, güç sorunu ile boğuşan Avrupa’da işleri daha da güç bir duruma bir patikaya iteceğinden, EURUSD paritesindeki düşüşün dün ivme kazanarak yine ruhsal ‘parite’ düzeyine hakikat yaklaştığını gördük. EUR ve Sterlin’de riskleri aşağı istikametli görmeye devam ediyoruz.

Küresel pay senetleri cephesinde ise manalı bir hareket göremedik. ABD borsaları geceyi hafif çaplı yükselişler ile tamamlarken, bu sabah Aysa piyasalarıda yatay ve kararsız bir seyir göze çarpıyor. Japonya’nın çekirdek tüketici enflasyonu, yakıt ve hammadde fiyatlarının tesiriyle Temmuz ayında hızlanarak yedi buçuk yılın tepesine ulaştı. FED cephesinden gelen şahin açıklamalar (San Francisco FED Lideri Mary Daly, faiz oranlarını Eylül ayında 50 yahut 75 baz puan artırmanın masada olduğunu söyledi) risk iştahını biraz da olsun zayıfladı. Vadeli piyasalarda bu sabah 50 baz puan artırıma %60; 75 baz puan artırıma ise %40 ihtimal veriliyor.

Çin’in zayıf büyümesine ek olarak (Pazartesi günü gösterge kredi oranlarını makus durumdaki emlak kesimini ve genel ekonomiyi canlandırmak için düşürmesi bekleniyor) artan FED riski, global risk iştahını baskılıyor. Bu bağlamda talebin de düşeceği beklentisi ile altın ve gümüş adım adım gerilemeye devam ederken, 94 dolar düzeyindeki değerli takviyeden güç alan Brent petrol haftanın son iş gününde 96 dolar düzeyine toparlandı.  Avrupa’da ise doğalgaz fiyatlarının 225 eur/mwh ile rekor düzeylerde süreç gördüğünü not edelim.

Diplomasi cephesinde ise dün Sn. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Lviv ziyareti kapsamında Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski ve BM Genel Sekreteri Guterres ile görüşmesi ön plana çıktı. 360 derece diplomasi devam ederken (olumlu) iki ülke alakalarının geliştirilmesi ve barış görüşmeleri de masaya yatırıldı.

Bugünün bilgi grubu epeyce zayıf görünüyor. İngiltere’de perakende satışlar takip edilebilir.

iktisatbank.com